Maatschappelijke integratie in het kader van een nationaliteitsprocedure

In het kort

Er zijn verschillende categorieën op basis waarvan je als volwassene Belg kan worden. Voor sommige van die categorieën moet je maatschappelijke integratie aantonen. De mogelijke bewijzen van maatschappelijke integratie verschillen van categorie tot categorie. 

Je bent geïntegreerd

Wanneer je een nationaliteitsverklaring doet op basis van de categorie 'je bent geïntegreerd', kan je je maatschappelijke integratie op één van de hieronder vermelde manieren aantonen.

Rechtsgrond: artikel 12bis, §1, 2° Wetboek van de Belgische nationaliteit

Heb je een diploma of getuigschrift van minimum het hoger secundair onderwijs? Dan geldt dat als bewijs van je maatschappelijke integratie. Het diploma moet uitgereikt zijn door een onderwijsinstelling die opgericht, erkend of gesubsidieerd is door een Gemeenschap of door de Koninklijke Militaire School. 

Het koninklijk besluit van 14 januari 2013 bepaalt dat het diploma of getuigschrift behaald moet zijn in 1 van de 3 landstalen. Een diploma na een Engelstalige opleiding aan de universiteit zou volgens het KB niet aanvaard worden, maar dat lijkt een toevoeging aan de wettelijke voorwaarde.

Ook een diploma secundair onderwijs behaald in het volwassenenonderwijs is een 'diploma of getuigschrift van minimum hoger secundair onderwijs'. 

Heb je een beroepsopleiding gevolgd van minimum 400 uur? Dan geldt dat als bewijs van je maatschappelijke integratie. De beroepsopleiding moet erkend zijn door een bevoegde overheid, bijvoorbeeld door de VDAB.

Uit de rechtspraak blijkt dat verschillende beroepsopleidingen samengeteld mogen worden om aan 400 uur te geraken.

Ben je de laatste 5 jaar voor het indienen van je nationaliteitsverklaring onafgebroken aan het werk geweest als werknemer of zelfstandige? Dan geldt dat als bewijs van je maatschappelijke integratie. 

Je legt de volgende bewijzen voor: 

  • als werknemer in de privésector: individuele rekeningen 
  • als bezoldigd werknemer in overheidsdienst: een attest van de bevoegde dienst van de overheid
  • als statutair benoemde in overheidsdienst: een attest van de bevoegde overheidsdienst en het bewijs van je definitieve benoeming
  • als zelfstandige: een bewijs van aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen en een bewijs van betaling van de sociale kwartaalbijdragen

Ook 5 jaar onafgebroken deeltijdse arbeid is een bewijs van maatschappelijke integratie.

Het Grondwettelijk Hof oordeelde dat het opnemen van ouderschapsverlof de tewerkstelling niet onderbreekt (arrest van 9 juni 2022). 

Heb je met succes een inburgeringstraject, een onthaaltraject of een integratieparcours gevolgd? Dan geldt dat als bewijs van je maatschappelijke integratie. Het zijn de gemeenschappen die inburgering organiseren. Het Vlaamse inburgeringsdecreet spreekt van een ‘inburgeringstraject’.

Volgens de memorie van toelichting wil ‘met succes gevolgd hebben’ zeggen dat áls er een test wordt opgelegd, je ervoor geslaagd moet zijn.

Welke documenten uit het Vlaamse inburgeringsdecreet worden aanvaard?

  • Het inburgeringsattest. Dat attest is altijd een bewijs van maatschappelijke integratie, ongeacht wanneer het werd afgeleverd en ongeacht wat er op staat. 
  • Het is niet duidelijk of het bewijs van regelmatige deelname volstaat als bewijs van het met succes gevolgd hebben van een inburgeringstraject. Het bewijs van regelmatige deelname aan inburgering toont aan dat aan de voorwaarden werd voldaan van de Vlaamse regelgeving op inburgering, zoals ze op dat moment golden. Er is geen algemene richtlijn welke attesten aanvaard worden voor de nationaliteitsverklaring. Bekijk hoe hierover beslist wordt op onze webpagina 'hoe verloopt de procedure?'.
  • Het is niet duidelijk of het attest maatschappelijke oriëntatie, dat overigens geen officieel attest is, volstaat. Maatschappelijke oriëntatie is immers maar één onderdeel van het inburgeringstraject. Sommige parketten lijken dit toch te aanvaarden als bewijs van maatschappelijke integratie.
  • Volgens het openbaar ministerie wordt de 'verklaring van geleverde inspanningen tot het behalen van een inburgeringsattest' aanvaard als bewijs van maatschappelijke integratie.  

Onder 'Meer info' vind je een overzicht van de modellen van inburgeringsattesten, attesten EVC (eerder/elders verworven competenties), bewijzen regelmatige deelname en verklaring van geleverde inspanningen tot het behalen van een inburgeringsattest, zoals ze werden afgeleverd sinds de start van de Vlaamse inburgering in 2004 tot vandaag. Het Agentschap Binnenlands bestuur (ABB) bevestigde dat zodra een attest werd of wordt afgeleverd, dat wil zeggen dat aan de op dat moment geldende voorwaarden is voldaan.

Je bent gehuwd met een Belg of ouder van een Belgisch minderjarig kind

Wanneer je een nationaliteitsverklaring doet op basis van de categorie 'je bent gehuwd met een Belg' of 'je bent ouder van een Belgisch minderjarig kind', kan je je maatschappelijke integratie op één van de hieronder vermelde manieren aantonen.

Rechtsgrond: artikel 12bis, §1, 3° Wetboek van de Belgische nationaliteit

Heb je een diploma of getuigschrift van minimum het hoger secundair onderwijs? Dan geldt dat als bewijs van je maatschappelijke integratie. Het diploma moet uitgereikt zijn door een onderwijsinstelling die opgericht, erkend of gesubsidieerd is door een Gemeenschap of door de Koninklijke Militaire School. 

Het koninklijk besluit van 14 januari 2013 bepaalt dat het diploma of getuigschrift behaald moet zijn in 1 van de 3 landstalen. Een diploma na een Engelstalige opleiding aan de universiteit zou volgens het KB dus niet aanvaard worden, maar dat lijkt een toevoeging aan de wettelijke voorwaarde.

Ook een diploma secundair onderwijs behaald in het volwassenenonderwijs is een 'diploma of getuigschrift van minimum hoger secundair onderwijs'. 

Heb je met succes een inburgeringstraject, een onthaaltraject of een integratieparcours gevolgd? Dan geldt dat als bewijs van je maatschappelijke integratie. Het zijn de gemeenschappen die inburgering organiseren. Het Vlaamse inburgeringsdecreet spreekt van een ‘inburgeringstraject’.

Volgens de memorie van toelichting wil ‘met succes gevolgd hebben’ zeggen dat áls er een test wordt opgelegd, je ervoor geslaagd moet zijn.

Welke documenten uit het Vlaamse inburgeringsdecreet worden aanvaard?

  • Het inburgeringsattest. Dat attest is altijd een bewijs van maatschappelijke integratie, ongeacht wanneer het werd afgeleverd en ongeacht wat er op staat. 
  • Het is niet duidelijk of het bewijs van regelmatige deelname volstaat als bewijs van het met succes gevolgd hebben van een inburgeringstraject. Het bewijs van regelmatige deelname aan inburgering toont aan dat aan de voorwaarden van de Vlaamse regelgeving op inburgering werd voldaan. Er is geen algemene richtlijn welke attesten aanvaard worden voor de nationaliteitsverklaring. Bekijk hoe hierover beslist wordt op onze webpagina 'hoe verloopt de procedure?'.
  • Het is niet duidelijk of het attest maatschappelijke oriëntatie, dat overigens geen officieel attest is, volstaat. Maatschappelijke oriëntatie is immers maar één onderdeel van het inburgeringstraject. Sommige parketten lijken dit toch te aanvaarden als bewijs van maatschappelijke integratie.
  • Volgens het openbaar ministerie wordt de 'verklaring van geleverde inspanningen tot het behalen van een inburgeringsattest' aanvaard als bewijs van maatschappelijke integratie.  

Onder 'Meer info' vind je een overzicht van de modellen van inburgeringsattesten, attesten EVC (eerder/elders verworven competenties), bewijzen regelmatige deelname en verklaring van geleverde inspanningen tot het behalen van een inburgeringsattest, zoals ze werden afgeleverd sinds de start van de Vlaamse inburgering in 2004 tot vandaag. Het Agentschap Binnenlands bestuur (ABB) bevestigde dat zodra een attest werd of wordt afgeleverd, dat wil zeggen dat aan de op dat moment geldende voorwaarden is voldaan.

Heb je een beroepsopleiding van minimum 400 uur gevolgd? Dan geldt dat als deelbewijs van je maatschappelijke integratie. De beroepsopleiding moet erkend zijn door een bevoegde overheid, bijvoorbeeld door de VDAB. Uit de rechtspraak blijkt dat verschillende beroepsopleidingen samengeteld mogen worden om aan 400 uur te geraken.

Naast de beroepsopleiding, moet je ook bewijzen dat je gewerkt hebt. Als werknemer moet je de voorbije 5 jaar minstens 234 arbeidsdagen gewerkt hebben. Als zelfstandige moet je minstens 3 sociale kwartaalbijdragen betaald hebben over dezelfde periode van 5 jaar. Je legt één van de volgende documenten voor als bewijs:

  • als werknemer in de privésector: individuele rekeningen
  • als bezoldigd werknemer in overheidsdienst: een attest van de bevoegde dienst van de overheid
  • als statutair benoemde in overheidsdienst: een attest van de bevoegde overheidsdienst en ook het bewijs van je definitieve benoeming
  • als zelfstandige: een bewijs van aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen en een bewijs van betaling van de sociale kwartaalbijdragen

10 jaar wettelijk verblijf in België: deelname aan onthaalgemeenschap

Wanneer je een nationaliteitsverklaring doet op basis van de categorie 'je hebt 10 jaar wettelijk verblijf in België', moet je niet je maatschappelijke integratie bewijzen, maar wel je deelname aan het leven van je onthaalgemeenschap (artikel 12bis, §1, 5° WBN). Het is niet helemaal duidelijk wat bedoeld wordt met 'je onthaalgemeenschap'. De omzendbrief van 8 maart 2013 bepaalt wel dat de onthaalgemeenschap in geen geval gelijkgesteld kan worden met de in België gevestigde gemeenschap van herkomst van de belanghebbende.

Voorbeelden van deelname aan het leven van je onthaalgemeenschap zijn:

  • een in België behaald diploma
  • in België naar school geweest zijn
  • inburgering gevolgd hebben
  • bewijzen van deelname aan het verenigingsleven
  • bewijzen van werk
  • ...

Je kan het bewijs van deelname aan het leven van je onthaalgemeenschap door alle bewijsmiddelen leveren. Je voegt best zoveel mogelijk verschillende bewijzen toe. Als je bijvoorbeeld alleen maar een inburgeringsattest voorlegt, zal dat waarschijnlijk niet voldoende zijn om je 'deelname aan het leven van de onthaalgemeenschap' aan te tonen. Het parket beslist.

In de praktijk en in de rechtspraak zien we dat sommige parketten van elk jaar van de afgelopen tien jaar een bewijs van deelname aan het leven van de onthaalgemeenschap willen zien. 

Categorieën waarvoor géén maatschappelijke integratie vereist is

Je moet geen maatschappelijk integratie aantonen wanneer je een nationaliteitsverklaring doet op basis van de volgende categorieën (artikel 12bis, §1, 4° WBN):

  •  je bent geboren in België
  •  je kan niet werken door een handicap of invaliditeit
  •  je bent 65 jaar